ورود
صادرات فولاد در سال 1401 با چالش های زیادی همراه بود. شاید وضع برخی قوانین و مقررات در کنار چالش تامین انرژی باعث شد تا اهدافی که برای این سال در نظر گرفته شده بود اجرایی نشود اما در نهایت آمار 11 ماهه نشان می دهد در بخش میانی تنها با کاهش 1 درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل همراه بود. شاید تصمیم برای وضع عوارض صادراتی در ابتدای سال اصلی ترین ضربه را به صادرات فولاد وارد کرد آن هم درست در زمانی که قیمت ها در بازارهای جهانی به دلیل حمله روسیه به اکراین با افزایش همراه شد و این موضوع می توانست میزان ارزش و حجم صادرات فولاد را افزایش دهد.
اما در چنین شرایطی وزارت صمت برای کاهش نگرانی از تامین بازار داخلی این عوارض را وضع کرد که در نهایت آمارهای 6 ماهه صادرات فولاد حاکی از کاهش 15 درصدی صادرات نسبت به مدت مشابه سال قبل بود. هرچند در آمار 7 ماهه تا حدودی این کاهش صادرات جبران شد اما مشکل دیگری در راه بود که می توانست شرایط را سخت کند و آن کمبود گاز در فصل سرما بود. این در حالی بود که تولیدکنندگان فولاد در تابستان نیز با کمبود برق مواجه بودند و حالا با آغاز فصل زمستان مشکلات در بحث تامین گاز هم اضافه می شد.
کاهش برق بسیاری از واحدها را با مشکلات جدی مواجه کرد اما این پایان داستان نبود، چرا که سید رضا فاطمی امین وزیر صنعت، معدن و تجارت نیز اعلام کرده بحران گاز در سال آینده نیز وجود دارد. به همین دلیل تولیدکنندگان فولاد باید از همین امروز برای تحقق برنامه های تولیدی در سال آینده برنامه ریزی کارشناسی و دقیقی داشته باشند.
با این حال برنامه ریزی فولادی ها برای گذر از بحران در آمار 11 ماهه صادرات قابل رویت است و می توان گفت بحرانی که در 6 ماهه اول سال این صنعت در بحث صادرات با آن مواجه بود با مدیریت فولادی ها اثرات کمتری به همراه داشت.
آمار فولاد در سال 1401
بنا به تازه ترین گزارش آماری انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران، مجموع صادرات فولاد ایران (فولاد میانی و محصولات فولادی) در 11 ماهه سال جاری، 9 میلیون و 550 هزار تن بوده است.
در ۱۱ ماهه سال جاری، صادرات فولاد میانی کشور، ۶ میلیون و ۶۵۱ هزار تن بوده که کاهش ۱ درصدی را نسبت به مدت مشابه سال قبل نشان می دهد. از صادرات فولاد میانی، سهم صادرات بیلت و بلوم در ۱۱ ماهه سال 1401 ، 4 میلیون و ۹۰۶ هزار تن، و سهم صادرات اسلب، ۱میلیون و ۴۵ هزار تن بوده است.
در ۱۱ ماهه سال جاری، صادرات اسلب کاهش ۱۳ درصدی را تجربه کرده است و صادرات بیلت و بلوم نیز ۶ درصد افزایش یافته است.
وضعیت صادرات محصولات فولادی در سال 1401
کل صادرات محصولات فولادی کشور در ۱۱ ماهه سال 1401، 2 میلیون و ۸۹۹ هزار تن بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل، کاهش ۴ درصدی را نشان می دهد.
از میان محصولات فولادی، سهم صادرات مقاطع طویل فولادی، 2 میلیون و ۴۸۲ هزار تن بوده و صادرات این مقاطع در ۱۱ ماهه سال جاری 2/0 درصد کاهش یافته است. صادرات میلگرد ، در ۱۱ ماهه سال جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل، ۱ درصد افزایش یافته است و به ۲ میلیون و ۱۹۷ هزار تن رسیده است. صادرات مقاطع تخت فولادی نیز با کاهش ۲۰ درصدی به ۴۱۷ هزار تن رسیده است.
گفتنی است در ۱۱ ماهه امسال صادرات آهن اسفنجی ۷۶۹ هزار تن بوده بوده است که کاهش ۲۲ درصدی را نسبت به مدت مشابه سال قبل نشان می دهد.
اما نکته مهم آن است که تنها کاهش تولید نمی تواند اثر منفی اتفاقات رخ داده باشد. از دست دادن سهم بازارهای صادراتی از مهمترین تبعات تصمیمات و نبود زیرساخت های انرژی است. شاید در سال جاری تمرکز روسیه و ترکیه بر بازارهای منطقه رقابت برای ایرانی ها را سخت کرده است. از سویی دیگر شرایط اقتصادی در چین نیز باعث شد تا میزان واردات فولاد از ایران در این کشور کم شود و عراق به عنوان اولین مقصد صادراتی ایران مطرح شود.
البته در حال حاضر می توان انتظار داشت با افزایش ساخت و ساز در ترکیه پس از زلزله اخیر میزان صادرات فولاد به این کشور هم افزایش پیدا کند. اما نکته مهم در بازارهای صادراتی حضور مداوم است که برخی تصمیمات داخلی و مشکلاتی همچون تامین انرژی می تواند این موضوع را دستشخوش تغییر کند.
درنتیجه با توجه به نزدیک به افق 1404 باید با برنامه ریزی دقیق انرژی مورد نیاز برای فولادی ها تامین شود تا بازارهای صادرات به آسانی به دست رقبا نیافتد.
